CoBrA: As cores da liberdade

Karel Appel, De wilde jongen (The wilde boy)


Textos: Ludo Van Halem. Comisario da exposición.

A colección de Schiedam

CoBrA é unha das vangardas máis importantes na arte europea posterior a 1945. Protagonistas deste movemento son os pintores holandeses Karel Appel, Constant e Corneille. Xunto a algúns outros artistas crean en 1948 en Amsterdam o Grupo Experimental Holandés que, nese mesmo ano, é absorbido por unha fusión de grupos paralelos de Dinamarca e Bélxica. As capitais dos países de orixe proporcionan o nome do movemento: COpenhague, BRuselas, Ámsterdam: CoBrA.

Durante os austeros anos de reconstrucción tras a Segunda Guerra Mundial, os experimentais buscan novas formas de expresión. Atopan inspiración no mundo non corrompido dos nenos e dos animais, na arte popular e no outside art, pero tamén no mundo surreal de Miró ou nas aventuras visuais de Picasso. A linguaxe visual de CoBrA é espontánea, vital, colorista e chea de fantasía e personifica, deste xeito, a liberdade recuperada despois de cinco anos de guerra.

Como internacional de grupos experimentais, CoBrA dura só tres anos, pero a dinámica desta colaboración é enorme. En pouco tempo organízanse, entre outras, dúas grandes exposicións en Amsterdam (1949) e en Liexa (1951) e publícanse oito números da revista Cobra. Innumerables artistas do noroeste de Europa únense ao movemento.

Corneille: Astro, mujer y pájaro.--->


Tres anos despois do final de CoBrA, o Museo Municipal de Schiedam compra o seu primeiro cadro experimental: Victory Borfimah (1949), de Eugène Brands. Significa o principio dunha extensa colección CoBrA que, á vez, é un compendio de todos os membros holandeses deste movemento.


<--Karel Appel, Oerbeest.







Traballo en conxunto

"Traballamos en conxunto, traballaremos en conxunto", manifiestan decididamente na declaración da creación de CoBrA de 1948. O traballo en conxunto é a forza motivadora do movemento e toma forma en revistas, exposicións e libros.

<---Constant. Arriba: Het laddertje, 1949. En el medio: Chien ècrasé, 1977. Abajo: Hond, 1949.

Reflex é o órgano no Grupo Experimental Holandés. Nesta revista, os pintores e poetas comprometidos expresan a súa nova e radical visión da arte, que Constant, como teórico máis importante, resume na súa declaración: "Un cadro non é unha construcción de cores e liñas, senón un animal, unha noite, un berro, unha persoa ou todo iso xunto". Engádese a imaxe á palabra e a revista contén varias litografías orixinais como exemplo da nova arte experimental.

Cando nace o movemento CoBrA en novembro de 1948 en París, Reflex deixa de existir deseguida e a revista Cobra convértese no eixe da "internacional dos grupos experimentais". O poeta belga Christian Dotremont é o redactor xefe.

Entre a primavera de 1949 e o outono de 1951 publícanse oito números, dous deles durante as exposicóns CoBrA de Amstedam e Liexa.

Nos países Baixos, o traballo en común plásmase tamén nas edicións conxuntas de poetas e pintores. A palabra e a imaxe forman aquí un conxunto inextricable. Ás veces, trátase dun elegante saúdo de ano novo, como a Driehoogballade (Balada do terceiro piso), ou ás veces dun mapa gráfico monumental, como Het uitzitcht van de duif (A mirada da pomba).


Constant, Het uitzicht van de duif.---->




Liberdade e guerra

A multicoloridade de CoBrA personifica a liberdade recuperada despois da Segunda Guerra Mundial (1939-1945). Esperanzados, os artistas comprometidos buscan unha nova linguaxe da imaxe "que non precisa, senón que suxire que, fomentando as asociacións e especulando sobre iso, construirá unha fantástica nova forma de visión", segundo Constant.

Nos seus textos en Reflex e Cobra, Constant prevé o final da cultura do individuo e da sociedade de clases da que naceu esta cultura. A arte experimental deberá ser en tal caso unha arte da comunidade, unha nova arte popular para unha nova época.

Non obstante, xusto despois da Segunda Guerra Mundial son aínda visibles en numerosas obras de arte experimentais as secuelas deste período negro da historia do mundo. NO negro que artistas como Rooskens e Wolvecamp utilizan repetidamente, aínda vaga o fantasma da guerra e, por exemplo, Fille en pleurs (Nena chorando), de Appel, reflicte varios motivos do Guernica de Picasso.

Entre 1950 e 1952, a guerra tamén é o tema máis importante na obra de Constant. Verschroeide aarde (Terra queimada)é un dos cinco cadros que expón baixo o título La Guerre, na segunda exposición CoBrA de Liexa.

A serie chega a ser unha reflexión impresionante sobre as atrocidades da guerra e demostra o seu profundo compromiso social.



Primitivismo como antiformalismo

Os experimentais vólvense radicalmente contra o formalismo, contra a arte que quedou atascada nas súas propias leis de forma e cor. Houbo que crear unha arte nova, viva, non dende a teoría senón dende a materia, da que saen espontaneamente imaxes e formas. Tamén o aparente estilo infantil de CoBrA contrasta co formalismo. Os nenos son unha fonte de creatividade pura e "non coñecen outra lei que o seu instinto vital espontáneo e non teñen máis necesidade que o expresar", opina Constant. Igualmente, os animais, que figuran en innumerables aparicións, son un símbolo deste instinto. Forman parte da natureza e por iso dun estado de vida máis orixinal.

En busca dunha arte que sexa a expresión dun auténtico impulso vital, varios artistas CoBrA interésanse ademais polas culturas primitivas e, en particular, por África. Por exemplo, dende 1944 Corneille viaxa con frecuencia polo norte de Africa e séntese moi unido á paisaxe do Sáharae ás montañas Hoggar. Tamén Brands fai referencia directa a África. O seu Victory Borfimah alude ao poder curativo dos amuletos e é unha resposta máxica ao último cadro sen rematar de Piet Mondriaan, Victory Boogie Woogie (1942-1944) que, para unha xeración de novos pintores holandeses, talvez sexa o símbolo último de formalismo.
Eugène Brands, Victory Borfimah.-------------->


Stedelijk Museum Schiedman http://www.stedelijkmuseumschiedam.nl/

15 de maio | 22 de xuño | 2008

Pazo Municipal de Exposicións

Kiosco Alfonso

A Coruña



CoBrA, Cool & Contemporary
Dutch art from 1945 onwards from our own collection



The Stedelijk Museum Schiedam has collected contemporary art since the fifties. Support for this by private individuals is indispensable: donations and long term loans from collectors and artists up to the present day forms a substantial part of the Museum's collection. The collection continuously develops and improves, due partly to this private sponsored initiative.
In the Stedelijk Museum Schiedam, a selection from our own collection is permanently on view. The selection rotates regularly and is complemented with new acquisitions. The CoBrA collection for instance has recently been extended by some works on long term loan. These form part of the current presentation.

One core underpinning of the Stedelijk Museum Schiedam collection is the ‘experimental' and ‘informal' works dating from the period between 1945 and 1960. Included here are approximately 250 CoBrA works by artists such as Karel Appel, Constant, Corneille and many others. The CoBrA members were inspired by the innocent spontaneity displayed by children and by ‘primitive cultures'. Subjects favoured include fantasy animals and fantastic creatures, all caught in pure, striking colours. This completely new and experimental imagery also proved to be very alluring to other artists.
Artist Franck Gribling (1933) for example, who by sixteen had already developed his own expressive language, was strongly influenced by the CoBrA movement in the Netherlands and Denmark . His early work (1948-1949), which Gribling recently donated to the Museum on long term loan, bears a strong link to the work of artists such as Wolvecamp and Appel. The piece ‘Animal', 1949 (see image) was made primarily by Gribling for the hopeful purpose of taking part in the famous CoBrA exhibition of November 1949 in the Amsterdam Stedelijk Museum . To his great disappointment, he was considered too young to participate. Gribling's early work is now presented in the context of the Stedelijk Museum Schiedam's CoBrA collection.
Another recent acquisition is Theo Wolvecamp's 1957 work ‘Vluchtende Vogels' (Fleeing Birds). This piece has recently been acquired on long term loan from a private collector. It compliments and closely fits with the two other works by Wolvecamp already in the collection; this ‘triptych' providing a wonderful image of the theme of birds in Wolvecamp's oeuvre.

In the sixties, the image of art turns a sharp corner. And the Netherlands is not immune. Variations on the American ‘hard edge' art can be observed, which at the time was labelled here as ‘cool abstraction'. The artists working in this area employed frameworks, structures and grids to create images in their work, which as little as possible demonstrated any hints of subjective acts or interventions.

Around 1965, ‘cool abstraction' becomes one of the focal points of the Museum's collection policy, resulting in a second core collection for the Stedelijk Museum Schiedam. You will discover here works by Jan Schoonhoven, Ad Dekkers, Peter Struycken, Daan van Golden and Herman de Vries among others.
‘Cool abstraction' is followed up in the seventies by a form of painting which takes the act or discipline of painting itself as a subject. The canvas, the stretchers, the paint or the process of painting take centre stage with this ‘fundamental' art, denouncing any form of subjectivity and expression. It is painting in neutral gear, mostly in monochrome and representation free. In the eighties and nineties, this path was pursued on an international level as ‘radical' painting. Works in the collection by Nan Groot Antink, Twan Janssen, Marian Breedveld and Henri Jacobs display various aspects of the reflection on painting as a medium in contemporary art.

Contemporary art from the beginning of the nineties forms a third underpinning core of the Stedelijk Museum Schiedam's collection. From this point onwards, the Museum's interest, in addition to painting and drawing, is focused on the broader disciplines of sculpture, installations, photography and video art. An important theme which manifests itself in contemporary art of the nineties is the relationship between society and the individual. As a result of the growing need for self development and individual freedom, codes and conventions of society are subjected to pressure. Reality, which is becoming increasingly complex, becomes the subject here. Artists comment on this “me and the other” theme, in which self image and social behaviour are pulled central. In addition, the possibilities existing for the manipulation of both the body and the identity play a prominent part here. The overriding social conventions, opinions and beliefs are put up for discussion. Examples of this can be found in the collection in the works of Erik van Lieshout, Koen Vermeule, Arnout Mik and Karin Arink.

Fuente: Stedelijk Museum Schiedman http://www.stedelijkmuseumschiedam.nl/